Vaksine per te gjithe nese ne shtepi ndodhet nje bebe!
Perqindja e femijeve me kolle te mire per fat, virtualisht eshte ne nje shkalle gati mosperfillese midis te vegjelve, sepse ata u nenshtrohen berjes se vaksines. Bakteri i kolles se mire eshte i perhapur tek te rriturit dhe te moshuarit, te cilet preken nga kjo semundje kur mbaron efikasiteti mbrojtes i vaksines qe u eshte bere ne femijeri. Rritja e moshes mesatare te rasteve me kolle te mire eshte shqetesuese jo per rreziqet qe infeksioni sjell tek te rriturit ose te moshuarit, sesa per mundesine jo te qellimshme qe ata kane per t'jua kaluar infeksionin foshnjave ende te paimunizuara.
Strategjia e keshillueshme nga ekspertet per te mbrojtur foshnjat eshte te vaksinohen prinderit, gjysherit xhaxhallaret: Familjaret qe kane kontakt te perditshem me te porsalindurin.
Shenjat per te njohur semundjen:
Provokohet nga beakteri Bortedella pertussis, pra kolla e mire ose kolla konvulsive eshte nje infeksion i rrugeve te frymemarrjes, qe manifestohet pikerisht me kolle konvulsive. Infeksioni manifestohet ne fillim me teshtima, ze te ngjirur dhe kolle nate. Pas 10-14 ditesh fillon faza konvulsive. Sulmet e kolles konvulsive jane shkarkime te dhjetra te kolliturash, qe ndjekin njera-tjetren ne te njejten faze frymemarrjeje, me nxjerrje gelbazash. Ne fund mbyllet me nje faze frymenxjerrjeje te shpejte, te thelle dhe me zhurme, e ashtuquajtura klithma e frymemarrjes. Sulmet e kolles konvulsive mund te shkaktojne kriza qe te bllokojne frymemarrjen dhe te vjella tek me te vegjlit, dhe ta veshtiresojne shume ushqimin. Pas rreth 4 javesh kolla rrallohet dhe fillon "faza e sherimit" Kolla e mire perhapet nepermjet ajrit, sterkalave te pershtymes qe mund te nxirren duke folur, kollitur apo teshtire dhe eshte shume ngjitese. " Personat e semure mund te infektojne cdo kend qe u rri prane, qe nga shfaqja e shenjave te para deri ne 3 jave pas kolles konvulsive"- shpjegon Paolo Bonanni i urdhrit te higjenes ne Universitetin e Firences.
Komplikimet jane te shpeshta dhe duhet pasur shume kujdes, sidomos ne vitin e pare te jetes.
Terapia antibiotike sidomos kur niset menjehere qe ne shfaqjen e shenjave te para, nuk con ne sherimin e menjehershem, por mban nen kontroll perkeqsimin e semundjes dhe rrezikun e komplikimeve. Profilaksi antibiotik tek personat e pavaksinuar, te cilet kane hyre ne kontakt me bakterin, bllokon perparimin e semundjes dhe perhapjen e saj.
Vaksinimi, perse edhe gjysherve dhe familjareve?
Vaksina behet ne shoqeri me 5 vaksina te tjera si poliomeliti, tetanozi, difteria, hepatiti B dhe Heamophilus influenzae. Vaksina antikolleemire rekomandohet dhe i ofrohet te gjithe femijeve ne vend (Itali) gratis. Nuk u rekomandohet atyre femijeve qe kane shfaqur reaksione anafilaktike ndaj vaksines dhe perberesve te saj. Dhe i shtyhet per me vone rasteve me temperature te mesme dhe te larte.
Kalendari vaksinor parashikon dhenien e tre dosave ne tre, ne muajt 5-te,12 te jetes dhe nje thirrje e fundit pas 5 vjetesh. Eshte parashikuar pastaj ne moshen 11-14 dhe thirrje ne moshe te rritur cdo 10 vjet por keto te fundit nuk ofrohen aktivisht dhe gratis.
Tek me te vegjlit vaksina eshte tej mase e efektshme. Zgjatja e kesaj vaksine per fat te keq eshte e shkurter. Mbrojtja vazhdon vetem pak vite pas injektimit. Prandaj pas 5 vjetesh adoleshentet jane te pambrojtur nga ky bakter.
Cfare ka ndryshuar?
"Tek i rrituri dhe tek i moshuari kolla e mire ne pergjithsi nuk eshte semundje e rende. Nuk diagnostikohet as ashtu si duhet. Shfaqet si bronkit bezdises dhe i zgjatur dhe sjell rreziqe modeste. kjo eshte arsyeja qe tek te moshuarit dhe te rriturit nuk ofrohet gratis. Rreziku qendron diku tjeter. Gjysherit , prinderit, kushurinjte, te pavetedijshem per semundjen mund te infektojne nje te porsalindur qe nuk ka fituar ende imunitet. " Femijet jane te ndjeshem ndaj kolles se mire, qe ne momentin e lindjes. Edhe pse nena mund ta kete mbartur semundjen dhe eshte vaksinuar vone, antitrupat e saj nuk ofrojne mbrojtje vogelushit ne muajt e pare te jetes, sic ndodh me infeksionet e tjera" Jane pikerisht te porsalindurit, qe rrezikojne me shume ne rastin e kesaj semundje. Pra ekspertet rekomandojne efektin e "levozhges mbrojtese" te vaksinohen njerezit qe kujdesen per femijen. Kjo gje u perket prinderve ta bejne, sepse sic thame, per ta vaksina nuk eshte gratis. Dhe ne rast se nuk arrijne te vaksinohen, atehere te pakten te tregohen te kujdesshem ndaj shenjave te semundjeve si bronkit i zgjatur apo kronik. Vaksina periodike kunder kolles se mire duhet te kerkohet prane operatoreve shendetsore, qe punojne ne kontakt me foshnjat"
Perktheu EldaT nga revista italiane "Grua dhe nene"
0 comments:
Post a Comment